Η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατέθεσε προτάσεις στο πλαίσιο της διεθνούς Συνδιάσκεψης «Για ένα Σχέδιο Β’ στην Ευρώπη»


Συγκεκριμένες προτάσεις για τη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού πολιτικού και οικονομικού σχεδίου υπέβαλε η Ζωή Κωνσταντοπούλου, στην κεντρική ομιλία της στο πλαίσιο των εργασιών της διεθνούς Συνδιάσκεψης «Για ένα Σχέδιο Β’ στην Ευρώπη», που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι στις 23 και 24 Ιανουαρίου 2016.

Η Συνδιάσκεψη συγκλήθηκε με πρωτοβουλία των Jean-Luc Melenchon (Ευρωβουλευτή και συνιδρυτή του Γαλλικού Κόμματος της Αριστεράς), Ζωής Κωνσταντοπούλου (τέως Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων), Γιάνη Βαρουφάκη (πρώην υπουργού Οικονομικών της Ελλάδας), Oscar Lafontaine (πρώην υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας και συνιδρυτή της Die Linke) και Stefano Fassina (Βουλευτή Ιταλικής Αριστεράς, πρώην αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών της Ιταλίας), οι οποίοι συνυπέγραψαν τον Σεπτέμβριο του 2015 την κοινή διακήρυξη «Για ένα Σχέδιο Β’ στην Ευρώπη». 

Η Συνδιάσκεψη κάλυψε θεματικές ενότητες, που αφορούν τη νομισματική πολιτική, το χρέος και τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές. 

Στην ομιλία της, η Ζωή Κωνσταντοπούλου ανέλυσε τη μνημονιακή περίοδο 2010-2015 στην Ελλάδα, τις επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στις ζώες των ανθρώπων στην Ελλάδα και τα γεγονότα που οδήγησαν στην υπογραφή του τρίτου Μνημονίου. Τόνισε την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού σχεδίου απέναντι στη νεοφιλεύθερη φυλακή  των Μνημονίων και της λιτότητας, ενός Σχεδίου που θα έχει στον πυρήνα του τη Δημοκρατία, τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα, τη συνεργασία και την πραγματική αλληλεγγύη μεταξύ των λαών και των χωρών της Ευρώπης. 

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου υπογράμμισε πως "οι τράπεζες χρησιμοποιούνται σήμερα όπως παλαιότερα τα τάνκς και τα όπλα. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες πρέπει να διεκδικήσουν τον δημοκρατικό έλεγχο του τραπεζικού συστήματος". Ανέφερε, επίσης, πως "το μήνυμα που πρέπει να μεταδοθεί από τη Συνδιάσκεψή μας είναι: Δεν παραδίδουμε τη Δημοκρατία. Δεν παραδίδουμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες μας. Δεν παραδίδουμε την αξιοπρέπεια μας. Δεν παραδίδουμε τις ζωές μας, τις χώρες μας ή την Ευρώπη στους ευρωγραφειοκράτες και στους τραπεζίτες. Διεκδικούμε αυτά που μας ανήκουν. Και θα νικήσουμε".

Στο πλαίσιο της Συνδιάσκεψης, η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες, όπως ανέφερε, θα τύχουν στο προσεχές διάστημα περαιτέρω επεξεργασίας από τους συμμετέχοντες στην πρωτοβουλία. Συγκεκριμένα, εισηγήθηκε την:

1. Θεσμοθέτηση της διαδικασίας του λογιστικού ελέγχου του χρέους, όχι απλώς ως υποχρέωση των κυβερνήσεων και των κρατών, όπως περιγράφεται στον ευρωπαικό κανονισμο 472/2013 (που ουδέποτε εφαρμόσθηκε από οποιαδήποτε ευρωπαϊκη κυβερνηση), αλλά ως αυτοτελές δημοκρατικό, συλλογικό και κυριαρχικό δικαίωμα των λαών, που νομιμοποιούνται να γνωρίζουν πώς δημιουργήθηκε το χρέος και δικαιούνται να αρνηθούν να πληρώσουν ένα χρέος που δεν είναι δικό τους, δηλαδή ένα χρέος που δεν δημιουργήθηκε εν γνώσει και προς όφελος του λαού και του κράτους.

2. Θεσμοθέτηση ενός αυτοτελούς κυριαρχικού δικαιώματος των κρατών να απόσχουν από κάθε είδους αποπληρωμή χρέους μέχρι την ολοκλήρωση του λογιστικού ελέγχου και θεσμοθέτηση, αντίστοιχα, έννομης υποχρέωσης των άλλων κρατών, των ευρωπαϊκών και διεθνών Αρχών και οργανισμών να σέβονται το δικαίωμα αυτό και να απόσχουν από κάθε πράξη εξαναγκασμού.

3. Υπαγωγή της διαδικασίας λογιστικού ελέγχου υπό την αιγίδα των Κοινοβουλίων, με την υποχρεωτική εξέταση-συζήτηση του Πορίσματος του λογιστικού ελέγχου σε δημόσιες συνεδριάσεις.

4. Υιοθέτηση κριτηρίων για τη διασφάλιση της ικανότητας, της εμπειρογνωμοσύνης, της αμεροληψίας και της αντιπροσωπευτικότητας των Επιτροπών Λογιστικού Ελέγχου. Η σύνθεση των επιτροπών να είναι διεθνής, να συμπεριλαμβάνει ειδικούς, καθώς και εκπροσώπους της κοινωνίας που δραστηριοποιούνται σε διαδικασίες λογιστικού ελέγχου και διαφάνειας. Η δομή και η εμπειρία της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους) που δημιουργηθηκε απο το Ελληνικο Κοινοβουλιο θα μπορουσε να χρησιμοποιηθεί ως υπόδειγμα.

5. Θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής συνεγασίας όλων των κρατικών, δημόσιων, ευρωπαϊκών και διεθνών Αρχών με τις Επιτροπές Λογιστικού Ελέγχου και πρόβλεψη κυρώσεων για την άρνηση συνεργασίας

6. Προώθηση-ενίσχυση διαδικασιών αστικής και διεθνούς ευθύνης για κυβερνητικούς και διεθνείς αξιωματούχους και φορείς που σκόπιμα ή εν γνώσει τους παραβιάζουν τις διεθνείς τους υποχρεώσεις και ζημιώνουν κράτη και λαούς.

7. Διεκδίκηση δημοκρατικού και κοινωνικού ελέγχου επί του τραπεζικού συστήματος. Το ευρωπαϊκό και διεθνές τραπεζικό σύστημα έχει εξελιχθεί σε αυτοτελή καταναγκαστική εξουσία που λειτουργεί με αδιαφανείς μεθόδους, χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση ή δημόσιο έλεγχο. Οι γραφειοκράτες και οι τραπεζίτες δεν μπορούν να υποκαθιστούν ή να ελέγχουν τους εκλεγμένους εκπροσώπους του λαού, δεν μπορούν να υπαγορεύουν πολιτικές και να χειραγωγούν κυβερνήσεις, δεν μπορούν να αρνούνται τον σεβασμό στη λαϊκή εντολή. Ο δημοκρατικός έλεγχος επί του τραπεζικού συστήματος σημαίνει πραγματική διαφάνεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την υπαγωγή του τραπεζικού συστήματος στους δημοκρατικά νομιμοποιημένους εκπροσώπους των λαών και στους δημοκρατικούς θεσμούς. Σημαίνει, επίσης, δημόσια ιδιοκτησία και έλεγχο των τραπεζών και, πρωτίστως, των κεντρικών εθνικών και διεθνών τραπεζών.

8. Μείωση των εξοπλιστικών δαπανών ως προτεραιότητα, με δεδομένο το γεγονός ότι αποτέλεσαν το κατεξοχήν πεδίο διαφθοράς και άδικης υπερχρέωσης κρατών και λαών. Ταυτόχρονα, η σχετική απόφαση προωθεί το παγκόσμιο αίτημα αφοπλισμού ως αναπόσπαστο τμήμα μιας πολιτικής για την παγκόσμια ειρήνη.

9. Ενίσχυση της διαδικασίας διαφάνειας και της νομοθεσίας κατά της διαφθοράς ως αναγκαίο τμήμα μιας πολιτικής που στοχεύει στη φορολογική και κοινωνική δικαιοσύνη.

10. Θεσμοθέτηση αποτελεσματικών διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης και λογοδοσίας για τους υπόλογους δημοσίων δαπανών και διακυβέρνησης. Η αδικία συνιστά αφόρητη κατάσταση και δηλητηριώδες συναίσθημα για τις κοινωνίες. Μηχανισμοί λογοδοσίας πρέπει να εξασφαλισθούν για εκείνους που υπερχρεώνουν τις χώρες σε βάρος των λαών τους.

11. Ενίσχυση των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών όπως τα δημοψηφίσματα και θεσμοθέτηση του υποχρεωτικού οικουμενικού σεβασμού του αποτελέσματός τους.

12. Θεσμοθέτηση νέων μορφών συμμετοχής των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων γενεών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην εποπτεία της εφαρμογής τους. Αξιοποίηση της γνώσης, της επιστημοσύνης και των ιδεών εκείνων που σήμερα περιθωριοποιούνται, με πρώτους τους νέους επιστήμονες που εξαναγκάζονται να μεταναστεύουν.

13. Σύγκληση ευρωπαϊκής διάσκεψης για το χρέος

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου τόνισε την ανάγκη η Συνδιάσκεψη του Σχεδίου Β να ακολουθήσει μια δυναμική πορεία διεύρυνσης και εμβάθυνσης των αντικειμένων της, με επόμενο σταθμο τη Συνδιάσκεψη της Μαδρίτης στις 19-21 Φεβρουαρίου 2016. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την ολοκλήρωση των εργασιών συμφωνήθηκε όπως η Συνδιάσκεψη λάβει μόνιμο χαρακτήρα.

Στη Συνδιάσκεψη συμμετείχαν ευρωπαϊκές δυνάμεις της Αριστεράς, κινήματα, οργανώσεις, πολιτικοί, διανοητές και πολίτες από όλο τον κόσμο. Μεταξύ αυτών οι Ευρωβουλευτές Miguel Urban (Podemos, Ισπανία), Fabio de Masi (Die Linke, Γερμανία), Javier Couso (Izquierda Unida, Ισπανία), Νίκος Χουντής (Λαϊκή Ενότητα, Ελλάδα), Marina Albiol (Izquierda Unida, Ισπανία), Lola Sanchez (Podemos, Ισπανία), Κωνσταντίνα Κούνεβα (ΣΥΡιΖΑ, Ελλάδα) καθώς και διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί, οικονομολόγοι, ερευνητές, εκπρόσωποι φορέων και κινημάτων. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και ο Επιστημονικός Συντονιστής της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, Eric Toussaint και η καθηγήτρια  στο London School of Economics και μέλος της Επιτροπής Αλήθειας, Margot Salomon.

Αυτός ο δάσκαλος όταν είδε πόσα παιδιά μπαίνουν στην τάξη του πεινασμένα έκανε το πιο όμορφο πράγμα

Μεγαλώνοντας σε μια φτωχογειτονιά του Αλμπουκέρκη, στο Νέο Μεξικό, ο Μάρβιν Κάλαχαν γνώρισε από πρώτο χέρι τι σημαίνει να μεγαλώνεις χωρίς να υπάρχουν στο σπίτι ούτε τα στοιχειώδη. Ο πατέρας του έφευγε κάθε πρωί για την δουλειά και γυρνούσε το βράδυ ενώ η μητέρα του έμενε στο σπίτι για να φροντίσει τα παιδιά.

Ο Κάλαχαν πήγε σε καθολικό σχολείο για το οποίο έπρεπε να πληρώνει δίδακτρα κάθε μήνα. Η οικογένειά του όμως αδυνατούσε να πληρώσει όλο το χρηματικό ποσό. "Τα δίδακτρα ήταν 29 δολάρια το μήνα και η μητέρα μου τους έστελνε μέσα σε φάκελο 1, 2, 3, 5 δολάρια, όσα μπορούσε να βρει", είπε ο Κάλαχαν στην Huffington Post.

Παρά τις τρομερές οικονομικές δυσκολίες, όμως, φαγητό υπήρχε πάντα στο τραπέζι, κι ας ήταν το ίδιο με τις προηγούμενες μέρες. 

Ο Κάλαχαν παρά τις δυσκολίες τελικά κατάφερε να γίνει δάσκαλος. Διδάσκει στα δημοτικά σχολεία του Αλμπουκέρκη τα τελευταία 21 χρόνια και έχει δει πολλούς μαθητές του να μπαίνουν στην τάξη πεινασμένοι.

Όταν ξεκίνησε να διδάσκει για πρώτη φορά δεν είχε ιδέα ότι υπάρχουν τόσα πολλά παιδιά στην περιοχή του που υποφέρουν. Τόσοι άστεγοι και άνεργοι που αδυνατούν να προσφέρουν στα παιδιά τους ένα πιάτο φαγητό.

Ο Κάλαχαν δεν έμεινε μόνο στην διαπίστωση του προβλήματος. Κάθε μέρα προσπαθεί να προσφέρει ότι μπορεί στους μικρούς μαθητές του, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου.

Κάθε πρωτί, μπαίνει στην τάξη και ζητάει από τους μαθητές του να του πουν αν έχουν φάει πρωινό. Όσα παιδιά δεν έχουν φάει, τα στέλνει στο κυλικείο να αγοράσουν κάτι, το οποίο στη συνέχεια πληρώνει ο ίδιος ή τους δίνει κάτι από το ντουλάπι του. Μερικές φορές το μεσημεριανό, το οποίο παρέχεται από το σχολείο, είναι το τελευταίο γεύμα της ημέρας γι' αυτά τα παιδιά. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο αυτό, είναι και το τι τρώνε αυτά τα παιδιά τα σαββατοκύριακα.

Πριν από δύο χρόνια ο Κάλαχαν, γνωρίζονταν το πρόβλημα, είχε μια πολύ όμορφη ιδέα. Αγόρασε πολλά σακίδια και κάθε Παρασκευή τα γέμιζε με τρόφιμα. Όταν χτυπούσε το τελευταίο κουδούνι, έδινε από ένα σακίδιο στα παιδιά που γνώριζε ότι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. 

Το πρόγραμμα, το οποίο συνεχίζει ο Κάλαχαν με την βοήθεια της σχολικού συμβούλου Κάρεν Μεντίνα, σήμερα στέλνει κάθε σαββατοκύριακο 37 σακίδια γεμάτα τρόφιμα σε παιδιά των οποίων οι οικογένειες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

Συνταξιούχοι καθηγητές έρχονται κάθε Πέμπτη και γεμίζουν τα σακίδια με είδη διατροφής, τα οποία την Παρασκευή μοιράζονται στους μαθητές που έχουν εγγραφεί στο πρόγραμμα
.

"Μακάρι να μπορούσα να πάρω αυτά τα παιδιά στο σπίτι μου, αλλά δεν μπορώ. Ελπίζω μόνο ότι όπως εγώ όταν φτάνω στο σπίτι μου, ανοίγω το ψυγείο και βρίσκω μέσα φαγητό, έτσι και οι μαθητές μου όταν ανοίγουν τα δικά τους ψυγεία να βρίσκουν και εκείνοι".

πηγή: huffingtonpost.com / dinfo

Μια αγορά ενέργειας «πνιγμένη» στο πετρέλαιο αλλά και ένας αγώνας δρόμου των οικονομικών υπερδυνάμεων να πλασαριστούν στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται στη Μέση Ανατολή θα είναι τα άμεσα αποτελέσματα της άρσης των κυρώσεων εναντίον του Ιράν, στην οποία προχώρησαν την περασμένη εβδομάδα οι ΗΠΑ και η ΕΕ.
Χάρη σε μια λεόντειο συμφωνία που ανάγκασε το Ιράν να εγκαταλείψει και να καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος του πυρηνικού του προγράμματος η Δύση αποφάσισε να άρει τις κυρώσεις που είχε επιβάλλει από το 2011 και να απελευθερώσει ιρανικά κεφάλαια που κρατούνταν παράνομα σε θησαυροφυλάκια ξένων χωρών. Αν και ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Τζον Κέρι, αφήνει αρκετά ανοιχτά παραθυράκια με τα οποία θα μπορούσε να επαναφέρει όχι μόνο τις κυρώσεις αλλά και την απειλή πολέμου με το Ιράν, η συμφωνία έχει πραγματικά ιστορική σημασία και για τις δυο πλευρές.

Από την πλευρά των ΗΠΑ, οι αναλογικά ελάχιστες υποχωρήσεις, σημαίνουν ότι η πολεμική και διπλωματική μηχανή της Ουάσιγκτον θα μπορεί να στραφεί ανενόχλητη προς τους νέους οικονομικούς αντιπάλους της, δηλαδή την Κίνα και τη Ρωσία. Ούτως η άλλως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελούσε πάντα ένα πρόσχημα προκειμένου να φθείρουν, μέσω των κυρώσεων, την κυβέρνηση στην Τεχεράνη. Ειδικά από το 2011, με τη συνεργασία και της ΕΕ, το εμπάργκο είχε μειώσει κατά 50% τα έσοδα από το πετρέλαιο ακυρώνοντας εκ των πραγμάτων κάθε προσπάθεια του πολιτικού και θρησκευτικού κατεστημένου του Ιράν να συνάψει κάποιου είδους κοινωνικό συμβόλαιο με τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού αλλά και να συντηρήσει τους εσωτερικούς μηχανισμούς του.

Η τακτική απέδωσε καθώς συνέβαλε στην αναρρίχηση στην εξουσία του Χασάν Ρουχανί, του πλέον φιλοδυτικού προέδρου που έχει γνωρίσει το Ιράν από τα χρόνια του Σάχη. Ενδεικτική πάντως του γεγονότος ότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ έχει γίνει αποδεκτή από όλα τα τμήματα της πολιτικής και οικονομικής ελίτ (συμπεριλαμβανομένων των σκληροπυρηνικών Φρουρών της Επανάστασης) ήταν η ταχύτητα με την οποία απελευθερώθηκαν δέκα μέλη του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού που συνελήφθησαν στα ιρανικά χωρικά ύδατα και μάλιστα σε απόσταση αναπνοής από στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη νήσο Φαρσί του Περσικού Κόλπου.

Μια από τις σημαντικότερες επιπτώσεις από την χαλάρωση των κυρώσεων για την παγκόσμια οικονομία θα είναι η περαιτέρω αύξηση της προσφοράς πετρελαίου που αναμένεται να οδηγήσει την τιμή σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα. Ήδη χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η ιρανική οικονομία για να εξασφαλίσουν προνομιακές τιμές στην παροχή ενέργειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι αμερικανικά μέσα ενημέρωσης προειδοποιούν ανοιχτά το Λευκό Οίκο ότι οι εμπορικοί του αντίπαλοι κινούνται ταχύτερα για να εκμεταλλευθούν τις νέες συνθήκες: «Οι αμερικανικές επιχειρήσεις μπορεί να είναι ο μεγάλος χαμένος» προειδοποιούσε το CNN το οποίο κοσμούσε τα ρεπορτάζ του με τον τίτλο «εταιρείες της ΕΕ έτοιμες να χτυπήσουν την ιρανική λεία». Η ανησυχία των αμερικανικών ελίτ επεκτείνεται εκτός από την ενέργεια και στα οπλικά συστήματα (όπου επιχειρεί να εμπλακεί η Κίνα και η Ρωσία) αλλά και σε καταναλωτικά αγαθά όπου κυριαρχούν οι ευρωπαϊκές εταιρείες. Παρόλα αυτά ο βασιλιάς πετρέλαιο θα παραμείνει ο καθοριστικότερος παράγοντας των οικονομικών και γεωπολιτικών εξελίξεων. Παρά το γεγονός ότι οι αγορές έχουν προεξοφλήσει εδώ και μήνες την αύξηση της προσφοράς από το Ιράν, μια παρατεταμένη μείωση της τιμής ακόμη και στα 25 δολάρια το βαρέλι, θα έχει δραματικές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία.

Μέχρι σήμερα οι τεχνητά χαμηλές τιμές οφείλονται, σε σημαντικό βαθμό, και στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Σαουδικής Αραβίας η οποία «πλημμύρισε» την αγορά του μαύρου χρυσού προκειμένου να χτυπήσει τα έσοδα γεωπολιτικών αντιπάλων των ΗΠΑ, όπως η Ρωσία και η Βενεζουέλα, αλλά και να δυναμιτίσει τις προσπάθειες του ΟΠΕΚ για την χάραξη κοινής ενεργειακής πολιτικής. Παρόλα αυτά η ζημιά στα έσοδα των πετρελαιοπαραγωγών έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα και στη σαουδαραβική οικονομία οδηγώντας αρκετούς αναλυτές στην (ακραία αλλά όχι απίθανη) πρόβλεψη ότι ο Οίκος των Σαούντ θα μπορούσε να χρεοκοπήσει μέχρι το 2020. Καθώς τα συναλλαγματικά αποθέματα του βασιλείου εξανεμίζονται (λόγω και των τεράστιων πολεμικών δαπανών για τη Συρία και την Υεμένη) και η ανεργία των νέων καλπάζει, η Σαουδική Αραβία εισέρχεται σε μια περίοδο οικονομικής και κοινωνικής αστάθειας με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία και την ειρήνη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.


Το Ριάντ έχει αποδείξει ήδη ότι θα κάνει ότι περνά από το χέρι του προκειμένου να αποτρέψει την προσέγγιση της Τεχεράνης με την Ουάσιγκτον ακόμη και αν αυτό σημαίνει ανοιχτή συνεργασία με το Ισραήλ κι ενίσχυση τρομοκρατικών δικτύων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η πρόσφατη εκτέλεση του Σιίτη κληρικού Νιμρ αλ Νιμρ αλλά και η κλιμάκωση των επιχειρήσεων στην Υεμένη (με χτυπήματα ακόμη και σε ιρανικούς στόχους) δείχνει ότι το βασίλειο των Σαούντ δεν θα διστάσει, αν χρειαστεί, να αιματοκυλίσει εκατομμύρια ανθρώπους προκειμένου να κυριαρχήσει στα ψυχρά και θερμά μέτωπα της περιοχής και να επαναφέρει την εσωτερική του συνοχή.

Παρά το γεγονός λοιπόν ότι η αμερικανική προσέγγιση με το Ιράν περιορίζει το ενδεχόμενο μιας ανοιχτής σύγκρουσης των δυο χωρών και επαναφέρει την Τεχεράνη στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη αρκετοί από τους στρατηγικούς συμμάχους των ΗΠΑ μπορούν να εξασφαλίσουν το ξέσπασμα νέων εντάσεων σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.

Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα ΠΡΙΝ 24/1/2015

Σπύρος Μαρκέτος
H ανακοίνωση που ακολουθεί δεν εστιάζει στις ενδεχόμενες χρήσεις του Γκράμσι σήμερα, μολονότι παρεμπιπτόντως εξυπονοεί κάποιες από αυτές.
Θέλει απλώς να αναπλάσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο συγκροτείται η γκραμσιανή σκέψη, ώστε ν’ αναδείξει μέσα από ένα είδος αρχαιολογίας κάποιες σχέσεις της μ’ αυτό.
Αναμφίβολα η ανάγκη κατανόησης κι αντιμετώπισης του φασισμού καθοδηγεί βασικές προβληματικές αυτής της σκέψης· μάλιστα αρκετές γκραμσιανές έννοιες, από την ηγεμονία ως τον πόλεμο θέσεων, διαμορφώνονται ακριβώς στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας.
Ο Γκράμσι δεν είναι ενατενιστικός στοχαστής· αναπτύσσει μια φιλοσοφία της πράξης με στοχεύσεις κατεξοχήν πολιτικές.
Η σκέψη του αναπτύσσεται με βάση τα δεδομένα του καιρού του· αν αργότερα, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, γίνεται μια εξαιρετικά γόνιμη διανοητική μήτρα για την ανάπτυξη του “δυτικού μαρξισμού”, πάντως ο ίδιος ο Γκράμσι ανήκει σ’ αυτό που χαρακτηρίστηκε “μια ήδη μακρινή εποχή της ευρωπαϊκής σκέψης”.
[2] Το έργο του απαντά στα πολιτικά και διανοητικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σοσιαλιστές της Δεύτερης Διεθνούς, κεντρικό από τα οποία είναι η προσαρμογή του μαρξιστικού corpus ιδεών σε κοινωνίες που εν πολλοίς παραμένουν αγροτικές, και από αυτή την άποψη συμπορεύεται σε μεγάλο βαθμό με κείνο του Λένιν. Ωστόσο η Ιταλία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο εξελίσσεται εντελώς διαφορετικά από τη Ρωσία· φιλοξενεί ένα νέο πολιτικό φαινόμενο, τον φασισμό, κι εδώ ο λίγο μεγαλύτερος του Γκράμσι, Μουσσολίνι, επιβάλλει το πρώτο φασιστικό καθεστώς της ιστορίας.

Στη συνέχεια λοιπόν θα δούμε συνοπτικά πώς αντιμετωπίζει την άνοδο του φασισμού ο Γκράμσι ως το 1926, οπότε ο ίδιος φυλακίζεται και η σκυτάλη της ανάλυσης του φασισμού περνά στον φίλο του Τολιάττι. Πρώτα όμως θα επισκοπήσουμε το πλαίσιο, και ιδίως τη στάση της αριστεράς απέναντι στο φασισμό.

Η αριστερά είναι ο πρώτος πολιτικός χώρος που αντιλαμβάνεται τον φασισμό ως κίνδυνο και αναζητά τρόπους για την καταπολέμησή του, ενώ οι μαρξιστές πρωτοστατούν στην κριτική μελέτη του φασισμού τον Μεσοπόλεμο[3]. Μεταξύ του 1920 και του 1928 αναπτύσσεται μια πλούσια κριτική σκέψη από στοχαστές πολλών ευρωπαϊκών χωρών, συνδεδεμένους τόσο με τη Δεύτερη όσο και με την Τρίτη Διεθνή, καθώς και με διάφορες τάσεις της αριστερής αντιπολίτευσης. Μετά το 1928 αυτή η σκέψη περιθωριοποιείται από τη σταλινική ορθοδοξία και αποτυχαίνει ν’ αποτρέψει την άνοδο του ναζισμού, αλλά δεν παύει να εξελίσσεται[4]. Οι σοσιαλιστικές θεωρίες για το φασιστικό φαινόμενο τονίζουν τη διασύνδεσή του με τον καπιταλισμό και απομυθοποιούν τη δήθεν επαναστατική και ‘αντιπλουτοκρατική’ ρητορεία των φασιστών –όλα αυτά ισχύουν βέβαια και για τη σκέψη του Γκράμσι. Ισχυρό τους σημείο ήταν ότι εντόπισαν τον φασισμό στο ευρύτερο πλαίσιο των κοινωνικών αγώνων του εικοστού αιώνα, κι έδωσαν έμφαση στις αιτίες και τις λειτουργίες του μάλλον, καθώς και στα αποτελέσματά του, παρά στην τυπολογία του, όπως κάνουν οι μεταπολεμικές θεωρίες ιδεοτύπων, ή στις πολιτισμικές του όψεις τις οποίες προβάλλουν οι κουλτουραλιστικές προσεγγίσεις. Το ότι ήταν ζήτημα ζωής ή θανάτου η αντιμετώπισή του τις βοήθησε να συγκεντρωθούν στα ουσιώδη, με διάφορους βαθμούς επιτυχίας.

Από πολιτική άποψη, οι σημαντικότερες αναλύσεις ήταν αυτές που επεξεργάστηκε η Τρίτη Διεθνής, στις οποίες, ας σημειώσουμε, η επίδραση του Γκράμσι ήταν μικρή στη διάρκεια της ζωής του, αλλά σημαντική, μέσω του Τολιάτι, μετά το 1935. Στο Τέταρτο Συνέδριό της, που συνέρχεται στη Μόσχα το 1922, λίγο μετά την Πορεία προς τη Ρώμη του Μουσσολίνι, η Κομμουνιστική Διεθνής διατυπώνει μια εντελώς στοιχειώδη ανάλυση του φασισμού[5]. Στο Πέμπτο της Συνέδριο, το 1924, με βάση μια ανάλυση που διαπίστωνε την υποτιθέμενη φασιστικοποίηση όλων των αστικών κομμάτων, αποκλείει τη συνεργασία με τους σοσιαλδημοκράτες για την αντιμετώπιση των φασιστών· και την ίδια πρακτική κατεύθυνση υιοθετούν οι απόψεις του Γκράμσι την περίοδο που θα εξετάσουμε[6].
Το επόμενο συνέδριο, του 1928, δέχεται μια ακραία ετερονομική θεωρία: ο φασισμός είναι απλό μέσο επικράτησης των αστών στη λεγόμενη ‘τρίτη περίοδο’ της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού και της ανάπτυξης επαναστατικών κινημάτων.
Οι διοράσεις του Γκράμσι και του Τολιάτι για το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι μικροαστοί στο φασισμό εγκαταλείπονται, οι δημιουργοί τους σιωπούν, και η θεωρία του ‘σοσιαλφασισμού’, η οποία διέκρινε στη σοσιαλδημοκρατία μια μετριοπαθέστερη εκδοχή του φασισμού και συντέλεσε στην απομόνωση κι εντέλει, στη Γερμανία, στην καταστροφή των αριστερών οργανώσεων, κυριαρχεί ως το Έβδομο Συνέδριο του 1935[7], οπότε εγκαταλείπεται για χάρη μιας αντίθετης ανάλυσης η οποία καθυστερημένα δικαιολογεί την πολιτική του ενιαίου μετώπου με αστικές δυνάμεις για την απόκρουση του φασισμού. Ο ορισμός του φασισμού που δίνεται τότε,[8] στηριγμένος στις απόψεις του Τολιάτι και του Δημητρώφ, αποτελεί τη βάση των σοβιετικών αναλύσεων για πολλές δεκαετίες. Είναι πιο οξυδερκής από τις απολογητικές του που συζητιούνται την ίδια εποχή σε ακαδημαϊκούς κύκλους[9], αλλά η ακραία ετερονομική του αντίληψη, που αντιμετωπίζει τον φασισμό σαν απλό όργανο ορισμένων αστών, αφήνει κρίσιμα κενά, καθώς αποδίδει την άνοδό του σε μια ορισμένη κοινωνική ελίτ και δεν εξετάζει ποιές αιτίες τόν τροφοδοτούν ‘από τα κάτω’.

Ο Γκράμσι, τώρα, επικεφαλής του κομμουνιστικού κόμματος στη μόνη χώρα στην οποία επικρατεί το πρώτο κύμα του φασισμού, επωφελείται από τα περιθώρια που αφήνει τότε η Τρίτη Διεθνής, η οποία δεν έχει ακόμη περάσει στον έλεγχο του Στάλιν, για να αναπτύξει πρωτότυπες αναλύσεις. Διατυπώνει λαμπρές διαισθήσεις σχετικά με το φασισμό, διάσπαρτες σε διάφορα σημεία του έργου του πριν και μετά τη φυλάκισή του, αλλά δεν αναπτύσσει πουθενά καμιά συστηματική του θεωρία. Αποτέλεσμα, η σχετική του αδυναμία ν’ αντιμετωπίσει το φασισμό, ο οποίος ωστόσο αποτελεί πρωταρχικό πολιτικό δεδομένο της Ιταλίας. Αυτή η αποτυχία παρακάμπτεται από κάποιους αγιογραφικούς μελετητές του έργου του,[10] ενώ από άλλους έχει αποδοθεί, μεταξύ άλλων, στο ότι δεν εξετάζει τον εθνικισμό πέρα από το επίπεδο της ηγεμονικής ταξικής συμμαχίας, και στην αδιαφορία του για ζητήματα οικονομίας.[11] Ωστόσο σημαντική είναι επίσης μια πολιτικής φύσης αιτία. Στα πρώτα χρόνια του φασισμού, που είναι και τα χρόνια που o Γκράμσι συγκρούεται με τους σοσιαλιστές κι εντέλει τούς εγκαταλείπει για να πρωτοστατήσει στην ίδρυση του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, τού είναι δύσκολο ν’ αναπτύξει μια ανάλυση που θα τόνιζε την ανάγκη ενότητας της αριστεράς μπροστά στον φασιστικό κίνδυνο.[12]

Την επαύριο του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου ο Γκράμσι είναι απορροφημένος κυρίως από τις οργανωτικές ανάγκες του κινήματος των εργατικών συμβουλίων στη βόρεια Ιταλία και τις εσωτερικές διαμάχες των σοσιαλιστών, ενώ σιγά σιγά προσανατολίζεται προς την Τρίτη Διεθνή και προς αυτό που θεωρεί σκέψη του Λένιν, χωρίς στ’ αλήθεια να τά γνωρίζει.[13] Πρωτοσυζητά το φασισμό στα τέλη του 1920, αλλά δεν τον θεωρεί σοβαρό κίνδυνο· γενικά αργεί να δει πράγματα που εμείς, με την εύκολη εκ των υστέρων γνώση μας, άνετα διακρίνουμε.[14] Από την άλλη μεριά με οξυδέρκεια επισημαίνει συχνά τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις του φασιστικού κινήματος και υποδεικνύει ν’ αξιοποιηθούν για τη διάσπασή του, χωρίς ωστόσο να προσαρμόζει πάντοτε την πολιτική του σ’ αυτό το σκοπό. Στην πραγματικότητα, νεαρός και άπειρος ακόμη, συχνά υποστηρίζει αντιφατικές θέσεις.

Έτσι, για παράδειγμα, από τις αρχές του 1921 επισημαίνει τη σύνδεση του φασισμού με τους μικροαστούς και τη βία: τόν βλέπει σαν ένα διεθνές φαινόμενο, που έχει παρουσιαστεί νωρίτερα και στην Ισπανία, δηλαδή την προσπάθεια των μικρών και μεσαίων μικροαστών να λύσουν τα «γιγάντια προβλήματα» της μεταπολεμικής κρίσης του καπιταλισμού με «πολυβόλα και πιστολιές», επειδή «δεν γνωρίζουν ιστορία και αγνοούν την ιστορική εμπειρία».
[15] Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου όμως εκτιμά, αντίθετα, πως ο φασισμός κατευθύνεται από το στρατιωτικό Γενικό Επιτελείο.
[16] Λίγο αργότερα μιλά για «δυο φασισμούς» έτοιμους να χωρίσουν· έναν κοινοβουλευτικό των μικροαστών των πόλεων κι έναν αδιάλλακτο που κατευθύνεται από τους γαιοκτήμονες στην επαρχία.
[17] Στα άρθρα του στην Ordine Nuovo σαφέστατα υποτιμά τον Μουσσολίνι και τον κίνδυνο που αυτός αντιπροσωπεύει, κι έτσι οδηγείται σε εντυπωσιακά λανθασμένες εκτιμήσεις, όπως όταν νομίζει ότι θα τηρηθεί η ανακωχή μεταξύ σοσιαλιστών και φασιστών τον Ιούλιο του 1921, ή όταν προφητεύει κάθε τόσο τη χρεωκοπία του φασισμού.
[18] Η αμηχανία του μπροστά στο φαινόμενο αποτυπώνεται στην ιδέα ότι ο φασισμός είναι «ένας αυθόρμητος παλμός λογιών λογιών αντιδραστικής ενεργητικότητας, που άλλοτε συσσωματώνονται, άλλοτε διαλύονται και άλλοτε συγκλίνουν ξανά, ακολουθώντας τους επίσημους ηγέτες τους μόνον όταν οι εντολές των τελευταίων αντιστοιχούν στην εσώτερη φύση του [φασιστικού] κινήματος».
[19] Προτού περάσει πολύς καιρός ο φασισμός γίνεται εργαλείο με το οποίο ο φιλελεύθερος Τζιολίττι εκβιάζει τους σοσιαλιστές.
[20] Δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε την απαρίθμηση αυτών των παλινδρομήσεων, απλώς ας προσθέσω πως μάλλον δεν ευσταθεί η άποψη, που διατυπώθηκε λόγου χάρη από τον Άνταμσον, ότι οι θέσεις του Γκράμσι άλλαζαν καθώς εκδηλώνονταν νέες όψεις του φασιστικού φαινομένου· η μορφή του φασισμού δεν άλλαξε μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1921. Ορθότερα θα λέγαμε πως ο Γκράμσι αναγκάζεται, καθώς ο φασισμός παρ’ όλες τις προβλέψεις του δυναμώνει, ν’ αναζητήσει νέες εξηγήσεις, αλλά η θεωρητική του σκευή ακόμη δεν αρκεί για κάτι τέτοιο, ενώ και οι πολιτικές του προτεραιότητες το αντιστρατεύονται. Οι ανακολουθίες του απηχούν τη γενικότερη αδυναμία των ιταλών κομμουνιστών να εξηγήσουν το φασισμό, η οποία βεβαίως συμβάλλει στη γοργή επικράτησή του. Στην πραγματικότητα, οι πρώτες συστηματικές αναλύσεις του φασισμού έρχονται από μεταρρυθμιστές σοσιαλιστές, όπως ο Τζιοβάννι Ζιμπόρντι, ο οποίος το 1922 εκδίδει τη Σοσιαλιστική κριτική του φασισμού, ή από το εξωτερικό.
[21] Οι ιταλοί κομμουνιστές, μεταξύ τους και ο Γκράμσι, αυτή την εποχή είναι προσανατολισμένοι στην προοπτική της επανάστασης. Αποκρούουν πολιτικές συνεργασίες με αστούς ή σοσιαλιστές για την υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας, και ποντάρουν στην αποσύνθεση του φασισμού εξαιτίας των εσωτερικών του αντιθέσεων και στην ανατροπή του στην κατεύθυνση ενός κομμουνιστικού καθεστώτος. Αλλά τότε πρώτα πρώτα πρέπει να έρθει ο φασισμός. «Είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επανάσταση», εξηγεί ο Γκράμσι αρχές του 1922, «να καταλυθεί εντελώς η κοινοβουλευτική δημοκρατία και στην Ιταλία».
[22] Παρόμοια ο Αμεντέο Μπορντίγκα, επικεφαλής της αντίθετης μερίδας του ΚΚΙ από τον Γκράμσι, δίνει προτεραιότητα στην πάλη εναντίον των σοσιαλιστών και όχι του φασισμού·[23] ακόμη και μετά την Πορεία προς τη Ρώμη του Μουσσολίνι δεν βλέπει ουσιαστική διαφορά μεταξύ φασισμού και αστικής δημοκρατίας, και κατορθώνει να επιβάλει μάλιστα αυτήν τη θέση στο Πέμπτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1924.[24] Ο Γκράμσι, πάλι, που τόν διαδέχεται στην ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, επιμένοντας στους ευσεβείς του πόθους, οργανώνει μυστικές συναντήσεις με τον ντ’ Αννούντσιο, στις οποίες ο τελευταίος δεν εμφανίζεται.[25] Τον Αύγουστο διακηρύσσει ότι «ο φασισμός τώρα εξαντλείται και πεθαίνει, ακριβώς επειδή δεν κράτησε καμιά από τις υποσχέσεις του» και αντίθετα επιτάχυνε την κρίση των μεσαίων τάξεων.[26]
Την ίδια εποχή δημοσιεύει μια εντυπωσιακά οξυδερκή ανάλυση ορισμένων όψεων του φασισμού, την οποία ωστόσο συνοδεύουν καταστροφικά πολιτικά λάθη:

Σε τι συνίσταται η κρίση του φασισμού; Για να το κατανοήσουμε πρέπει πρώτα να ορίσουμε την ουσία του φασισμού. Αλλά η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει καμιά ουσία του φασισμού καθαυτή. Η ουσία του φασισμού το 1922-23 δόθηκε από ένα ορισμένο σύστημα συσχετισμών δύναμης που υπήρχε τότε στην ιταλική κοινωνία. Σήμερα αυτό το σύστημα έχει αλλάξει βαθιά, και η ‘ουσία’ έχει σ’ ένα βαθμό εξατμιστεί. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του φασισμού συνίσταται στο γεγονός ότι κατόρθωσε να δημιουργήσει μια μαζική οργάνωση των μικροαστών. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που συνέβη κάτι τέτοιο. Η πρωτοτυπία του φασισμού συνίσταται στο ότι βρήκε τη σωστή μορφή οργάνωσης για μια κοινωνική τάξη που ήταν πάντοτε ανίκανη να έχει συνοχή ή ενοποιητική ιδεολογία: αυτή η μορφή οργάνωσης είναι ο στρατός στο πεδίο της μάχης. Η πολιτοφυλακή είναι λοιπόν ο κριός του εθνικού φασιστικού κόμματος. Δεν μπορεί κανείς να διαλύσει την πολιτοφυλακή χωρίς να διαλύσει και ολόκληρο το κόμμα.[27]

Τονίζει λοιπόν το πρωτεϊκό στοιχείο της ιδεολογικής σκευής του φασισμού, την κοινωνιολογική του στήριξη στους μικροαστούς και το στρατιωτικό οργανωτικό του στοιχείο. Ωστόσο και αυτή η ανάλυση έχει ημερομηνία λήξης. Ως τα τέλη του 1924 ο Γκράμσι αποσύρει το Κόμμα από το κοινό μέτωπο της αντιπολίτευσης· τορπιλλίζοντας κάθε προσπάθεια κοινής δράσης για την ανατροπή του φασισμού προβάλλει τώρα μια ακραία εργαλειακή κι ετερονομική του σύλληψη:

Με δυο λόγια, η ‘δημοκρατία’ οργάνωσε το φασισμό όταν αισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε πλέον ν’ αντισταθεί στην πίεση της εργατικής τάξης σε συνθήκες ακόμη και απλώς τυπικής ελευθερίας. Ο φασισμός, συντρίβοντας την εργατική τάξη, επέστρεψε στη ‘δημοκρατία’ το δικαίωμα της ύπαρξης. Η μπουρζουαζία θα ήθελε αυτός ο καταμερισμός εργασίας να λειτουργεί τέλεια, ώστε η εναλλαγή φασισμού και δημοκρατίας ν’ αποκλείσει για πάντα κάθε δυνατότητα ανάκαμψης της εργατικής τάξης.[28]

Λίγο αργότερα ο Γκράμσι μιλά γι’ αυτονόμηση του φασισμού: είναι “ένα κίνημα που η μπουρζουαζία νόμιζε πως θα γινόταν απλό ‘εργαλείο’ αντίδρασης στα χέρια της, αλλά από τη στιγμή που κλήθηκε κι εξαπολύθηκε έγινε χειρότερο και από το διάβολο, παύοντας ν’ αφήνει άλλους να τό κυριαρχούν και προχωρώντας από μόνο του”.[29] Kαι πάλι όμως αρνείται να συναγάγει τα προφανή πολιτικά συμπεράσματα, και ποντάρει στην ανατροπή του φασισμού από μια προλεταριακή εξέγερση. Όταν ο Μουσσολίνι κηρύσσει την κατάργηση των τελευταίων υπολειμμάτων της δημοκρατίας, στις 3 Ιανουαρίου του 1925, ο Γκράμσι φαντάζεται πως ο δικτάτορας ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το φασισμό και να στήσει ένα συντηρητικό κόμμα. Έτσι, ζητά από το Κομμουνιστικό Κόμμα ν’ αρχίσει να ψάχνει για όπλα για να ξεκινήσει την ένοπλη πάλη και κατακεραυνώνει τον Τρότσκι, που είχε αρχίσει ν’ αμφιβάλλει για το αν επίκειται η επανάσταση στην Ευρώπη, σαν αναβλητικό και ηττοπαθή.[30]

Στο διάστημα που μεσολαβεί ως τη φυλάκισή του η ανάλυση του Γκράμσι για το φασισμό αποκτά μεγαλύτερη συνοχή κι εκλέπτυνση. Στις «Θέσεις της Λυών», τις οποίες διατυπώνει μαζί με τον Τολιάττι τέλη του 1925 -υιοθετούνται με συντριπτική πλειοψηφία από το Kόμμα τον Ιανουάριο του 1926- στηρίζει τις ελπίδες του στην εκτίμηση πως η επανάσταση μπορεί να μην πραγματοποιηθεί στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, αλλά στους «αδύνατους κρίκους» όπου το καπιταλιστικό σύστημα προσφέρει μικρότερη αντίσταση· δηλαδή, στην Ιταλία μετά τη Ρωσία, και ακριβώς στην επανάσταση μπορεί να συμβάλει ο φασισμός οξύνοντας τις αντιθέσεις.[31]
O τελευταίος τώρα παρουσιάζεται σαν ένα «κίνημα ένοπλης αντίδρασης», το οποίο ευνοήθηκε στη γέννησή του απ’ όλες ανεξαιρέτως τις παλιές άρχουσες ομάδες, αλλά ιδίως από τους γαιοκτήμονες, και στηρίχθηκε κοινωνικά στους μικροαστούς των πόλεων και σε μια νέα αγροτική αστική τάξη ορισμένων περιοχών.
Συσπείρωσε γύρω του νέες κοινωνικές κατηγορίες, οι οποίες αντλούσαν από τις πρόσφατες καταβολές τους μια ομοιογένεια και μια κοινή νοοτροπία ‘γεννώμενου καπιταλισμού’. Οργανώθηκε όμως με βάση τους στρατιωτικούς σχηματισμούς και, αρπάζοντας το κράτος από τα παλιά κυρίαρχα στρώματα, συγκρούστηκε με τις παραδοσιακές θεωρίες γι’ αυτό και για τις σχέσεις του με τους πολίτες. Αντικατέστησε λοιπόν την τακτική των συμβιβασμών με το σχέδιο της οργανικής ενότητας όλων των αστικών δυνάμεων σ’ έναν ενιαίο πολιτικό οργανισμό υπό τον έλεγχο ενός και μόνου κέντρου, που θα διεύθυνε συγχρόνως κόμμα, κυβέρνηση και κράτος, αποσπώντας στην πορεία την υποστήριξη «του πιο αποφασιστικά αντιδραστικού κομματιού της βιομηχανικής μπουρζουαζίας και των γαιοκτημόνων» (Θέση 15).
Έτσι όμως καταλύει εντελώς την κοινωνική συνοχή και την πολιτική υπερδομή, προετοιμάζοντας άθελά του την επανάσταση. Στο οικονομικό πεδίο δρα ως όργανο της βιομηχανικής και γαιοκτημονικής ολιγαρχίας και συγκεντρώνει τον πλούτο στα χέρια τους, δυσαρεστώντας τους μικροαστούς που τόν είχαν αρχικά υποστηρίξει. Στο εξωτερικό τείνει στον ιμπεριαλισμό και προετοιμάζει «έναν πόλεμο που επιφανειακά θα επιδιώκει την ιταλική επέκταση, αλλά στην πραγματικότητα η Ιταλία θα γίνει όργανο της μιας ή της άλλης από τις ιμπεριαλιστικές ομάδες που αγωνίζονται για την παγκόσμια κυριαρχία» (Θέση 16).
Οι πολιτικές του επιλογές προκαλούν βαθιές αντιδράσεις στις μάζες, και κυρίως απομακρύνουν από τις κυρίαρχες δυνάμεις τους αγρότες του νότου και των νησιών και ριζοσπαστικοποιούν τους μικροαστούς (Θέση 17· εξ ού και η ευκαιρία της προλεταριακής ηγεμονίας). Η στρατιωτική επιβολή, η καταστολή και η νομοθεσία με τις οποίες ο φασισμός θέλει να παγιώσει το σύστημά του θα διαρραγούν όμως και θα συντριβούν απότομα (Θέση 18). Τη λύση θα δώσει μια εξέγερση των χωρικών συμμάχων του προλεταριάτου εναντίον των καπιταλιστών και των γαιοκτημόνων, ενώ η δημοκρατική αστική αντιπολίτευση δεν θα παίξει ρόλο· απλώς εμποδίζει την αναδιοργάνωση της εργατικής τάξης και την πραγμάτωση του ταξικού της προγράμματος (Θέσεις 17, 18β, 21).

Η ίδια ανάλυση αναπτύσσεται στις θέσεις που υποβάλλει ο Γκράμσι στην Εκτελεστική Επιτροπή του ΙΚΚ αρχές Αυγούστου του 1926. Τονίζεται –και αυτό ισχύει γενικά για τις θέσεις του για το φασισμό- ότι πρόκειται για μια ανάλυση χονδρική, υπό συζήτηση και προσωρινή, η οποία είναι απαραίτητο να εκλεπτυνθεί περισσότερο. Σύμφωνα μ’ αυτήν πάντως οι εσωτερικές εντάσεις του φασισμού τείνουν να τόν διασπάσουν σε δυο πτέρυγες, μια κυρίαρχη μεγαλοαστική και συντηρητική και μια άλλη μικροαστική κι εστιασμένη στο φασιστικό κόμμα. Η τελευταία είναι πολυκεντρική και θολή, αλλά μπορεί να προκαλέσει στρατιωτική αδυναμία του φασισμού αν απομακρύνει απ’ αυτόν τους μικροαστούς, για παράδειγμα την επαύριο μιας οικονομικής κρίσης.[32]
Στις χώρες τις οποίες ο Γκράμσι χαρακτηρίζει ‘περιφερειακές’ – Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Πολωνία, Βαλκάνια, κι εν μέρει Γαλλία και Τσεχοσλοβακία- οι μικροαστοί αποτελούν ένα ισχυρό στρώμα. Σε μεγάλο βαθμό επιβάλλουν τη δική τους πολιτική κι επηρεάζουν ιδεολογικά το προλεταριάτο, αλλά ιδίως τις αγροτικές μάζες, και την εποχή αυτή στρέφονται, τονίζει, προς τ’ αριστερά. Συγχρόνως ο Γκράμσι εκδηλώνει αμφιβολίες για το αν «το πέρασμα από το φασισμό στη δικτατορία του προλεταριάτου θα γίνει απευθείας», καθώς δεν μπορούν να προσελκυστούν στο επαναστατικό στρατόπεδο οι ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες τελικά θα κρίνουν τη σύγκρουση. Επομένως μια οικονομική κρίση θα μπορούσε να φέρει στην εξουσία έναν δημοκρατικό αντιβασιλικό συνασπισμό, στηριγμένο, εννοείται, σ’ αυτούς τους μικροαστούς. Τι πρέπει λοιπόν να κάνει το Κόμμα;

Πρέπει από σήμερα κιόλας να ελαχιστοποιήσουμε την επιρροή και την οργάνωση των κομμάτων που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν αυτό τον αριστερό συνασπισμό, ώστε να κάνουμε πιθανότερη την επαναστατική κατάρρευση του φασισμού […] Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προσπαθήσουμε να συντομεύσουμε όσο μπορούμε το δημοκρατικό διάλειμμα, αρχίζοντας από σήμερα κιόλας να διευθετούμε όσο γίνεται πιο ευνοϊκές συνθήκες προς όφελός μας.[33]

Συνοψίζοντας, ενόσο βρίσκεται επικεφαλής των ιταλών κομμουνιστών ο Γκράμσι αναπτύσσει μια ανάλυση του φασισμού, ή μάλλον αλλεπάλληλες διαδοχικές αναλύσεις, πολύ πιο ευαίσθητες από εκείνες που πρόβαλλε την ίδια εποχή η Τρίτη Διεθνής, αλλά και πάλι ανεπαρκείς και πάντως προσαρμοσμένες στις ανάγκες μιας πολιτικής η οποία ματαίωνε τη συνεργασία με τις υπόλοιπες αντιφασιστικές δυνάμεις ποντάροντας στην προοπτική της επανάστασης. Οι τοτινές αστοχίες του βεβαίως δεν ακυρώνουν τις κατοπινές θεωρητικές του διοράσεις· απλώς, αναγνωρίζοντάς τες μπορούμε να δούμε τις τελευταίες πιο κριτικά. Η προσπάθεια να δικαιολογηθεί η πολιτική αυτή επιλογή τόν παρακινεί σε εξαιρετικά γόνιμες θεωρητικές αναζητήσεις, που καρποφορούν τον καιρό της φυλακής και απολήγουν στην επεξεργασία εννοιών όπως η ηγεμονία, οι οποίες ανανεώνουν τη σοσιαλιστική σκέψη και, όταν διαχέονται αργότερα στην αριστερά, συντελούν στην πολιτισμική επανάσταση της δεκαετίας του 1960. Το παράδοξο είναι όμως ότι τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ το πολιτισμικό πρόγραμμα της αριστεράς γίνεται ολοένα κι ευρύτερα αποδεκτό, αυτό δεν αρκεί για ν’ αποφύγουν οι πολιτικοί της φορείς μια σειρά από βαριές ήττες. Με αποτέλεσμα η σημερινή κατάσταση να παρουσιάζει σημαντικές διαφορές βέβαια αλλά και αναλογίες με την εποχή που οδήγησε στον φασισμό.

Τα σημερινά δεδομένα είναι ότι τα πολιτικά συστήματα στη Δύση αυταρχικοποιούνται σε βαθμό πρωτοφανή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το παγκόσμιο σύστημα βαδίζει προς τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά το 1929. Το φάσμα των ενδεχόμενων απαντήσεων σ’ αυτές τις εξελίξεις εκτείνεται από την προώθηση ριψοκίνδυνων και δαπανηρών αλλ’ αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων και την αποκατάσταση της δημοκρατίας και της οικολογικής ισορροπίας ως την εμπέδωση διαφόρων τύπων καθεστώτων έκτακτης ανάγκης.
Η πολιτική κυριαρχία της άκρας δεξιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και αρκετά χρόνια, η οποία είναι αμφίβολο αν μπορεί να τερματιστεί ομαλά, και οι αναιμικές ευρωπαϊκές αντιδράσεις απειλούν ν’ απονομιμοποιήσουν σ’ αυτήν τη χώρα κάθε ριζοσπαστική αμφισβήτηση, δημιουργούν το φόβο ότι το μοντέλο που τείνει να επικρατήσει είναι το δεύτερο.
Τα χρόνια που έρχονται και η ευρωπαϊκή αριστερά ίσως βρεθεί μπροστά σε διλήμματα ανάλογα εκείνων που αντιμετώπισε ο Γκράμσι τη δεκαετία του 1920. Ορθά επιμένει στην αξιοποίηση των μεταγενέστερων θεωρητικών διοράσεων της σκέψης του, αλλά επείγει συνάμα να καλύψει τα τυφλά του σημεία και να διδαχτεί από τα πολιτικά σφάλματά του. Όσο δεν δημιουργεί κοινωνικές συμμαχίες ικανές ν’ αποκρούσουν σημείο προς σημείο το πρόγραμμα διεύρυνσης των ανισοτήτων, αέναου πολέμου και κατάλυσης των ελευθεριών που προωθεί σήμερα η άκρα δεξιά, κινδυνεύει να οδηγηθεί στο περιθώριο των εξελίξεων.


[1] Διαβάστηκε στο επιστημονικό συνέδριο που οργάνωσε το Κέντρο Πολιτικών Ερευνών, «Ο Αντόνιο Γκράμσι στις σημερινές Κοινωνικές Επιστήμες και τη Θεωρία», 30 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου του 2007, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

[2] Peter Ghosh, “Gramscian hegemony: an absolutely historicist approach”, History of European Ideas 27 [2001], σ. 14. Νομίζω ότι ευσταθούν οι θέσεις του Γκός για τις καίριες συγκρούσεις μεταξύ μαρξικής και γκραμσιανής σκέψης, που αναπτύσσονται σ’ αυτό το άρθρο.

[3] Η βασική μελέτη για το ζήτημα παραμένει το David Beetham, Marxists in Face of Fascism, Manchester University Press, Μάντσεστερ 1984, που περιέχει επίσης μια καλή σειρά μεταφράσεων σχετικών κειμένων όλων των μαρξιστικών τάσεων. Μια συνοπτική παρουσίαση της εξέλιξης των αντιλήψεων της Τρίτης Διεθνούς για τον φασισμό βλ. σε Martin Kitchen, Fascism, Macmillan, Λονδίνο 1976, σ. 1-11· για μια σύγχρονη οπτική, η οποία ωστόσο δεν προσθέτει πολλά στις δυο προηγούμενες μελέτες, βλ. ακόμη το Dave Renton, Fascism: Theory and Practice, Pluto Press, Λονδίνο 1999. Μια παλαιότερη, αλλά πάντοτε χρήσιμη χάρη στην ευρεία εποπτεία της, προσέγγιση από συγκριτική ιστορική σκοπιά βλ. στον πέμπτο τόμο της Ιστορίας της σοσιαλιστικής σκέψης ενός μεγάλου βρετανού ιστορικού του εργατικού κινήματος, οπαδού του δημοκρατικού σοσιαλισμού: G. D. H. Cole, Socialism and Fascism 1931-1939, Macmillan, Λονδίνο, Μελβούρνη, Τορόντο 1969 [1958]. Παρά τον τίτλο της, εστιάζει στα πολιτικά συγκείμενα μάλλον παρά στην ιδεολογική πλευρά της σύγκρουσης.

[4] David Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 1.

[5] Βλ. τις σχετικές συζητήσεις σε M. Kitchen, Fascism, ό.π., σ 2 κ.ε. Ως ‘ετερονομική θεωρία’ αποδίδω τον όρο ‘agency theory’.

[6] Βλ. τη σχετική απόφαση σε D. Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 152-153.

[7] Βλ. τις πηγές που παρατίθενται στο ίδιο, σ. 155 κ.ε. Aναλυτικά για την πολιτική της Κομμουνιστικής Διεθνούς αυτή την περίοδο βλ. το εξαιρετικό έργο του Έντουαρντ Καρ, Εdward Hallet Carr, The Twilight of Comintern 1930-1935, Μacmillan, Λονδίνο 1982, σ. 45-103. Βλ. ακόμη το απαραίτητο έργο του Πουλαντζά, Νίκος Πουλαντζάς, Φασισμός και δικτατορία. Η Τρίτη Διεθνής αντιμέτωπη στο φασισμό, μετάφραση Χριστίνα Αγριαντώνη, Ολκός, Αθήνα 1975 [1970]. Η τότε στάση της Τρίτης Διεθνούς απέναντι στον φασισμό πήγαζε από τη γενικότερή της εκτίμηση πως ο καπιταλισμός είχε μπει στην περίοδο της τελικής του κρίσης, κι επομένως κύριοι εχθροί της επερχόμενης επανάστασης δεν ήταν οι φασίστες αλλά οι μεταρρυθμιστές που θα μπορούσαν, έστω και πρόσκαιρα, να σταθεροποιήσουν το αστικό σύστημα, και ιδίως οι σοσιαλδημοκράτες.

[8] ‘Ο φασισμός στην εξουσία είναι η απροκάλυπτη, τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σωβινιστικών, των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματιστικού καπιταλισμού’· βλ. σχετικά στο ίδιο, σ. 179-186.

[9] Βλ. ορισμένες απ’ αυτές παρακάτω, στο σημείο όπου συζητούμε τη στάση των ελληνικών επιστημονικών περιοδικών απέναντι στον φασισμό. Για τις συγκαιρινές προσεγγίσεις του φασισμού βλ. ιδίως Pierre Aycoberry, La Question nazie. Les interpretations du national-socialisme 1922-1975. Seuil, Παρίσι 1979. Την οξυδέρκεια, για τα μέτρα της εποχής, των τριτοδιεθνιστικών αναλύσεων για τον φασισμό αναγνωρίζει και ο Άρνο Μάγιερ: Arno J. Mayer, Dynamics of Counterrevolution in Europe, 1870-1956. An Analytic Framework, Harper and Row, Νέα Υόρκη, Evanston, Λονδίνο 1971, σ. 14-20.

[10] Λόγου χάρη από τη Mazzocchi, ή από το κάπως αγιογραφικό Walter L. Adamson, “Gramsci’s Interpretation of Fascism”, Journal of the History of Ideas 41 [1980], σ. 615-633.

[11] Peter Ghosh, “Gramscian hegemony: an absolutely historicist approach”, History of European Ideas 27 [2001], σ. 40.

[12] Όπως παρατήρησε ο David Beetham, Marxists in Face of Fascism, Manchester University Press, Μάντσεστερ 1984, σ. 14.

[13] Alastair Davidson, «Gramsci and Lenin 1917-1922», The Socialist Register 1974, σ. 138.

[14] W. Adamson, “Gramsci’s Interpretation of Fascism”, ό.π., σ. 616.

[15] [Antonio Gramsci], “Italia e Spagna”, L’Ordine Nuovo, φ. της 11ης Μαρτίου 1921, όπως αναδημοσιεύεται στο David Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 82.

[16] [Antonio Gramsci], “Socialists and fascists”, L’Ordine Nuovo, φ. της 11ης Ιουνίου 1921, όπως αναδημοσιεύεται στο Quintin Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, Lawrence and Wishart, Λονδίνο 1978.

[17] [Antonio Gramsci], “The Two Fascisms”, L’Ordine Nuovo, φ. της 25ης Αυγούστου 1921, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[18] Βλ. λόγου χάρη [Antonio Gramsci], “Reactionary Subversiveness”, L’Ordine Nuovo, φ. της 22aς Ιουνίου 1921, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π.· «Leaders and masses», L’Ordine Nuovo, φ. της 3ης Ιουλίου 1921, στο ίδιο.

[19] [Antonio Gramsci], “The «arditi del popolo”», L’Ordine Nuovo, φ. της 22aς Ιουνίου 1921, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[20] [Antonio Gramsci], “Οne Year”», L’Ordine Nuovo, φ. της 15ης Ιανουαρίου 1922, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[21] Βλ. τις βασικές της όψεις στο D. Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 88-96. Ο Ζιμπόρντι, «ορθόδοξος» μαρξιστής, διέκρινε ως κοινωνικές βάσεις του φασισμού τους παλιούς πολεμιστές, τους μικροαστούς και τους μεγαλοαστούς και κτηματίες, κι επέρριπτε την ανάπτυξή του στην πρόωρη εξεγερσιακότητα των ιταλών σοσιαλιστών το 1919-1920, η οποία δεν ανταποκρινόταν στην καθυστέρηση του καπιταλισμού.

[22] [Antonio Gramsci], “Οne Year”, L’Ordine Nuovo, φ. της 15ης Ιανουαρίου 1922, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[23] Αυτήν τη γραμμή επέβαλε στο Συνέδριο της Ρώμης του ΚΚΙ, τον Μάρτιο του 1922. Βλ. D. Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 96-99.[24] D. Beetham, Marxists in Face of Fascism, ό.π., σ. 6.

[25] Walter L. Adamson, “Gramsci’s Interpretation of Fascism”, Journal of the History of Ideas 41 [1980], σ. 618.

[26] Antonio Gramsci, “The Italian Crisis”, L’Ordine Nuovo, φ. της 1ης Σεπτεμβρίου 1924, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[27] Antonio Gramsci, “The Italian Crisis”, L’Ordine Nuovo, φ. της 1ης Σεπτεμβρίου 1924, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[28] [Antonio Gramsci], “Democracy and Fascism”, L’Ordine Nuovo, φ. της 1ης Νοεμβρίου 1924, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[29] [Antonio Gramsci], “Τhe Fall of Fascism”, L’Ordine Nuovo, φ. της 15ης Νοεμβρίου 1924, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[30] Antonio Gramsci, “Report to the Central Committee, 6 February 1925”, L’Ordine Nuovo, φ. της 1ης Νοεμβρίου 1924, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[31] Antonio Gramsci- Palmiro Togliatti, “The Italian Situation and the Tasks of the PCI – ‘The Lyons Theses’”, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[32] Antonio Gramsci, “Α Study of the Italian Situation. Report to the 2-3 August Meeting of the party’s Executive Committee”, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

[33] Antonio Gramsci, “Α Study of the Italian Situation. Report to the 2-3 August Meeting of the party’s Executive Committee”, όπως αναδημοσιεύεται στο Q. Hoare (επιμ. και μτφρ.), Antonio Gramsci, Selections from political writings (1921-1926)«, ό.π..

Δουλειά μέχρι θανάτου ή Αγώνας μέχρι τη νίκη;
Nα σταματήσουμε τη λεηλασία των ταμείων και των συντάξεων. 

25.01.2016 - 18:30

Στη Βίλα Στέλλα (πλησίον ΗΣΑΠ Ηρακλείου):

''Αρωματίζουμε'' τα ερτζιανά, κάθε Δευτέρα, 18.00- 20.00.

Σήμερα ''Στης Μουσικής τα Αρώματα'' , φιλοξενούμε αξιολογότατους δημιουργούς!!!

Λίγο μετά τις 18.00, στο studio της ΕΡΤopen, ραντεβού με ένα μεγάλο κεφάλαιο της ελληνικής μουσικής, τον αγαπημένο Νίκο Κυπουργό!!!
Και στις 19.00 και κάτι, τηλεφωνική συνέντευξη με τον ταλαντούχο μπασίστα- και όχι μόνο! - Θοδωρή Κουέλη, που θα παραδώσει την σκυτάλη στον πολλά υποσχόμενο συνθέτη Δαμιανό Πάντα, που θα μας τιμήσει δια της φυσικής του παρουσίας...!!! 

Συντονιστείτε στους 106.7 στα FM στην Αττική στην ΕΡΤopen. 
Επίσης εναλλακτικά όσοι είστε εκτός Αττικής, μπορείτε να μας ακούσετε από τον ραδιοφωνικό σταθμό του σωματείου Εργαζομένων Αλουμινίου στους 97,3 με έδρα τη Βοιωτία ή από τον ραδιοσταθμό του εργατικού κέντρου Εύβοιας στους 96,5 και διαδικτυακά στην www.ertopen.com σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ξέσκισε σαν κότα στο Νταβός τον Αλέξη Τσίπρα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: «Είναι η εφαρμογή (του Μνημονίου), ηλίθιε!», είπε κατάμουτρα στον Τσίπρα ο Γερμαναράς!
Το φρικτό στην υπόθεση είναι πως ο Έλληνας πρωθυπουργός έφαγε τη ροχάλα από τον Σόιμπλε και μόνο …ευχαριστώ που δεν του είπε!
Πανηγύριζε η Μπιλντ: «Ο Τσίπρας πρέπει να καταπιαστεί τελικά με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στις συντάξεις – και όχι να παίζει πόκερ πάλι με νέα δισεκατομμύρια», γράφει εξηγώντας τη στάση του Σόιμπλε.

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν αντέδρασε καθόλου στη γερμανική πρόκληση. Έμεινε άφωνος και αμήχανος. Ούτε καν έφυγε, παρά την εξαιρετικά μεγάλη προσβολή.

Εκεί που φρίξαμε εντελώς, πάντως, ήταν όταν διαβάσαμε την επόμενη μέρα, την Παρασκευή, την Αυγή, την εφημερίδα του ΣΥΡΙΖΑ. «Μπορεί να προκλήθηκαν αρνητικές εντυπώσεις από την ατυχή αναφορά του Γερμανού υπουργού Οικονομικών …στην πραγματικότητα όμως το Βερολίνο φέρεται ικανοποιημένο από την έως τώρα πορεία της διαπραγμάτευσης», γράφει η Αυγή στο σχετικό ρεπορτάζ της. «Για πρώτη φορά Τσίπρας και Σόιμπλε είπαν την ίδια ατάκα: «Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη της αλληλεγγύης» πρόσθεσε η εφημερίδα του ΣΥΡΙΖΑ στο κύριο άρθρο της. «Οι συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα απέκρουαν τα περί «αήθους επίθεσης» έγραφε και η προσκείμενη στην κυβέρνηση Εφημερίδα των Συντακτών, επιβεβαιώνοντας ότι το γεγονός πως ο Σόιμπλε αποκάλεσε «ηλίθιο» τον Αλέξη Τσίπρα υποβαθμίζεται όχι από αμέλεια των δημοσιογράφων, αλλά κατόπιν εντολής του Μεγάρου Μαξίμου. «Γελοίος είχε εμφανιστεί το προηγούμενο βράδυ ενώπιον της οικονομικής ελίτ στο Νταβός ο Τσίπρας», έγραψε η γερμανική εφημερίδα Ντι Βελτ της σκληρής Δεξιάς.

«Σε μια συνέντευξή του με το οικονομικό πρακτορείο Μπλούμπεργκ, ο Τσίπρας ανακήρυξε το 2016 “έτος των Ελλήνων”. “Θα καταπλήξουμε τον κόσμο της οικονομίας” είπε. Κατάπληκτοι όντως έμειναν οι συμμετέχοντες, μάλλον όμως προς αρνητική κατεύθυνση» υπογραμμίζει η δεξιά γερμανική εφημερίδα.

Η Μπιλντ, η απίστευτα κίτρινη εφημερίδα για ηλίθιους δεξιούς που έχει την ασύγκριτη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη Γερμανία με εκατομμύρια αναγνώστες, ήταν πιο ωμή: «Οι απαιτήσεις του Τσίπρα τα πλούσια κράτη του ευρώ να πρέπει να υποστηρίξουν εκ νέου τις πιο αδύναμες χώρες όπως η Ελλάδα με εκπτώσεις επιτοκίων και περισσότερη βοήθεια για την αγορά εργασίας, απορρίφθηκαν καθαρά από τον Σόιμπλε: «Η συμβουλή μου είναι, αν θέλουμε να κάνουμε την Ευρώπη ισχυρότερη, τότε πρέπει να υλοποιούμε αυτά που έχουμε συμφωνήσει» έγραψε, υπογραμμίζοντας ότι η εφαρμογή των Μνημονίων είναι αυτή που η Γερμανία απαιτεί κατά την «ειρηνική» οικοδόμηση του Τέταρτου Ράιχ μέσω ευρωζώνης.

Το κωμικοτραγικό είναι ότι και η χθεσινή Αυγή του Σαββάτου προσπάθησε να πείσει τους αναγνώστες της ότι …δεν ήταν καθόλου προσβολή το ότι ο Σόιμπλε είπε τον Τσίπρα ηλίθιο! «Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών “άδειασε” όλους εκείνους που έσπευσαν να δουν στοχευμένη λεκτική επίθεση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προς τον Αλέξη Τσίπρα», έγραψε χθες η Αυγή, που παρουσίασε το πρωτοφανές επιχείρημα ότι αφού δεν τη θεωρούν προσβολή οι Γερμανοί, δεν είναι προσβολή!!! «Κατά δήλωση της αναπληρώτριας εκπροσώπου του υπουργού Φριντερίκε φον Τισεχάουζεν «Δεν πρόκειται επ’ ουδενί για προσβολή»… προσθέτοντας ότι και η ίδια βρισκόταν στο Νταβός και δεν σχημάτισε τέτοια άποψη» γράφει με εθνική υπερηφάνεια η Αυγή, προφανώς αισθανόμενη η εφημερίδα του ΣΥΡΙΖΑ ότι κατατροπώνει τους πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης Τσίπρα. «Συγγνώμη για το “ανόητε” του Σόιμπλε ζήτησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών» αναγγέλλει πρωτοσέλιδος τίτλος της χθεσινής Αυγής, παραχαράζοντας ωμά και ασύστολα την πραγματικότητα για να περισώσει ό,τι μπορεί από το κύρος της κυβέρνησης Τσίπρα, αδιαφορώντας για την αλήθεια. Ποια «συγγνώμη» ζήτησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών; Ο ισχυρισμός της αναπληρώτριας του εκπροσώπου του Σόιμπλε ότι «δεν επρόκειτο επ’ ουδενί για προσβολή» ισοδυναμεί κατά τη λογική του ΣΥΡΙΖΑ με… «συγγνώμη»; Αλήθεια;

Αν και, τότε έχουμε να κάνουμε μια πρόταση στον Τσίπρα: Να αποκαλέσει ο ίδιος τον Σόιμπλε ηλίθιο και έπειτα να βάλει τον (ανύπαρκτο) αναπληρωτή εκπρόσωπό του Ευκλείδη Τσακαλώτο να δηλώσει ότι αυτό δεν αποτελεί προσβολή! Ε, ρε, γέλια που θα κάναμε καθώς ο Σόιμπλε θα …σούβλιζε τον Τσίπρα σαν αρνάκι της Λαμπρής!



Πηγή: Εφημερίδα ΠΡΙΝ

Ήταν μια ατέλειωτη χρονιά, όπως συνήθως γίνεται όταν οι στιγμές είναι ιστορικές. Η 25 Ιανουαρίου 2015 έφερε την ελπίδα βαθιάς κοινωνικής αλλαγής και την προσδοκία πληρέστερης προσωπικής ζωής. Η χαρά αποτυπώθηκε έντονα στα πρόσωπα τη βραδιά εκείνη. Ένα χρόνο αργότερα κυριαρχεί η απογοήτευση και ο θυμός. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ συνετρίβη στις διαπραγματεύσεις, υπέγραψε το Τρίτο Μνημόνιο κι εφαρμόζει την πολιτική που κατακεραύνωνε από το 2010 και μετά.

Υπάρχουν βέβαια και οι επίσημες διακηρύξεις, ότι ο πόλεμος δεν τελείωσε, έγινε μια υποχώρηση, θα δοθούν κι άλλες μάχες μέχρι την τελική νίκη. Η κυβερνητική πλευρά ισχυρίζεται ότι η Αριστερά συνεχίζει τον αγώνα με οποιουσδήποτε όρους. Ο πικρός συμβιβασμός καμιά φορά είναι αναπόφευκτος, όπως του Λένιν στο Μπρεστ Λιτόβσκ το 1918 με τους Πρώσους στρατοκράτες για να σωθεί η Ρωσική Επανάσταση. Ο λαός το λέει διαφορετικά, για τη μυλωνού και τον άντρα της …

Η πανωλεθρία που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ από τους δανειστές είναι αναντίρρητη. Υπάρχουν μόνο δύο ερωτήματα: γιατί συνέβη και ποια θα είναι η πορεία των πραγμάτων από δω και πέρα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνάντησε λυσσαλέα αντίδραση από το ευρωπαϊκό κατεστημένο, αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος της αποτυχίας του και φυσικά δεν έγινε κανένα πραξικόπημα, όπως διατείνονται διάφοροι. Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε κατά κράτος γιατί είχε παντελώς λάθος στρατηγική. Πίστεψε ότι, αν διαπραγματευόταν «σκληρά», ο κίνδυνος οικονομικής και πολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη θα ήταν τόσο μεγάλος που οι δανειστές θα έκαναν πίσω. Το ευρώ κινδύνευε περισσότερο από την Ελλάδα, παρά η Ελλάδα από το ευρώ. Με «σκληρή» στάση θα μπορούσε να πετύχει τον «αξιοπρεπή συμβιβασμό» χαλαρώνοντας τη λιτότητα κι ελαφρύνοντας το χρέος. Ο εμπνευστής της μεγαλοφυούς αυτής στρατηγικής ήταν ο κ. Βαρουφάκης, αλλά σάρκα και οστά πήρε από τον κ. Τσίπρα, με τον κ. Δραγασάκη να εγγυάται αποφυγή τυχόν «παρεκτροπών».

Ακόμη και τώρα εντυπωσιάζει το παιδαριώδες του σκεπτικού. Η ασυμμετρία στη διαπραγματευτική ισχύ των δύο πλευρών ήταν όντως πολύ μεγάλη, μόνο που ήταν κατά της Ελλάδας. Δεν ήταν βέβαια άοπλη η χώρα μας, αλλά για να έχει ελπίδα χρειαζόταν ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα περιλάμβανε την έξοδο από το ευρώ, έχοντας παράλληλα προετοιμάσει τον λαό. Ακριβώς δηλαδή αυτό που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ήθελε πάση θυσία να αποφύγει.

Ακούγονται πολλά στα ΜΜΕ για «μυστικά σχέδια» εξόδου από την ΟΝΕ, διπλά νομίσματα, παράλληλα τραπεζικά συστήματα, εφόδους στο Νομισματοκοπείο και άλλα ευτράπελα. Στην πραγματικότητα η τότε κυβέρνηση όχι απλώς δεν είχε δουλεμένο εναλλακτικό σχέδιο, αλλά δεν ήθελε καν να ακούσει σχετικά. Το σχέδιο δεν είναι κάτι που μπορεί ο Υπουργός των Οικονομικών να αρθρώσει σε τρεις σελίδες, αφού μιλήσει με δυο ερευνητές. Πόσο μάλλον να επιτελεστεί με χαρτονομίσματα που ανήκουν σε άλλους και των οποίων οι αριθμοί είναι προσημειωμένοι.

Δεν υπήρξε ποτέ σχέδιο εξόδου από το ευρώ. Ένα τέτοιο σχέδιο θα απαιτούσε πρώτα-πρώτα τη λύση του μακροικονομικού προβλήματος της αλλαγής νομίσματος με μια σειρά συνεκτικών λογικών βημάτων. Θα έπρεπε μετά τα βήματα αυτά να δουλευτούν τεχνοκρατικά ώστε να γίνουν εφαρμόσιμη οικονομική πολιτική. Τέλος, θα έπρεπε να εξεταστούν οι γεωπολιτικές επιπτώσεις και να υπάρξει προετοιμασία του ελληνικού λαού.

Τα ηγετικά στρώματα του ΣΥΡΙΖΑ πάθαιναν σύγκρυο και μόνο στη σκέψη της εξόδου από την ΟΝΕ. Προτίμησαν τη χρονοτριβή και τις ατέρμονες συναντήσεις τη στιγμή που οι δανειστές είχαν κλείσει τη στρόφιγγα της ρευστότητας. Αναπόφευκτα φτάσαμε στους κεφαλαιακούς ελέγχους και τις κλειστές τράπεζες. Είναι ιστορική τιμή για τον ελληνικό λαό ότι σε εκείνες τις συνθήκες είπε όχι σε νέο μνημόνιο στο δημοψήφισμα του Ιουλίου. Ο κ. Τσίπρας, συνειδητοποιώντας την κατάρρευση της στρατηγικής του και αντικρύζοντας το φάσμα εξόδου από το ευρώ, έσπευσε να παραδοθεί. Κατόπι υποσχέθηκε ισοδύναμα και «παράλληλα προγράμματα», συμπορεύτηκε με όλο το πολιτικό κατεστημένο καλλιεργώντας το φόβο της δραχμής και κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Σήμερα η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση που θα επιδεινωθεί καθώς το Τρίτο Μνημόνιο αυξάνει τη φορολογία και απειλεί μισθούς και συντάξεις. Όταν τελειώσει η ύφεση, οι ρυθμοί ανάπτυξης θα είναι φτωχοί δεδομένου ότι δεν υπάρχει σοβαρή προοπτική επενδύσεων, οι τράπεζες είναι πια σε ξένα χέρια και μάλιστα κερδοσκόπων, και η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα νέας κρίσης. Η Ελλάδα μπήκε για τα καλά σε τροχιά ιστορικής παρακμής, με τις κοινωνικές αντιθέσεις να διευρύνονται και τη νεολαία να φεύγει στο εξωτερικό.

Η κυβέρνηση Τσίπρα θα διαπιστώσει το 2016 ότι ο νόμος της βαρύτητας δεν έχει καταργηθεί στην πολιτική και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός τελικά πληρώνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον παίρνει μέτρα κατά των λαϊκών στρωμάτων και η αντίδραση είναι εντονότατη, ιδίως γιατί ο λαός πιστεύει ότι του είπαν ψέματα. Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες βράζουν από θυμό. Οι δανειστές δεν πρόκειται να κάνουν καμία διευκόλυνση στον κ. Τσίπρα, ούτε στο θέμα της αξιολόγησης, ούτε στο θέμα του χρέους. Αν προστεθεί και το μεταναστευτικό, το μείγμα γίνεται εκρηκτικό.

Με νέο αρχηγό η ΝΔ θα επιχειρήσει να βρει καινούργιο μήνυμα για το εκλογικό σώμα που ήδη μετακινείται. Δεν θα είναι εύκολο φυσικά διότι ο κ. Μητσοτάκης έχει βεβαρημένο παρελθόν και είναι αμετανόητα μνημονιακός, αλλά είναι γεγονός ότι υπάρχει νέος αέρας στην αντιπολίτευση. Το πρόβλημα είναι ότι η ΝΔ δεν έχει πραγματική εναλλακτική πρόταση για τη χώρα και την κοινωνία.

Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταμετρούν πολύ μεγάλα ποσοστά του εκλογικού σώματος που πλέον αντιλαμβάνονται ότι η εθνική ανασυγκρότηση είναι αδύνατη χωρίς έξοδο από το ευρώ και ολική μεταρρύθμιση της οικονομίας και της κοινωνίας. Όλα δείχνουν ότι ο ελληνικός λαός αναζητά και πάλι πειστική εναλλακτική πρόταση και πολιτικό φορέα εμπιστοσύνης. Είναι το φινάλε στην τραγική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ.


Αναδημοσίευση από το info-war
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα των Συντακτών, 24 Ιανουαρίου 2015

Σε νέο συλλαλητήριο την Τρίτη 26 Γενάρη, την ώρα που είναι προγραμματισμένη η προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για το Ασφαλιστικό, καλεί το ΠΑΜΕ.
Απευθύνει κάλεσμα στους εργαζόμενους να διαδηλώσουν στις 6 μ.μ., στην Ομόνοια, με αίτημα να αποσυρθεί ο νόμος - λαιμητόμος και οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης.

Στο συλλαλητήριο καλεί και η ΠΑΣΕΒΕ.

Οι προσυγκεντρώσεις έχουν οριστεί στις 5.30 μ.μ. στα εξής σημεία:

• Πλατεία Βάθης: Εργαζόμενοι σε Μέταλλο, Φάρμακο, Τύπο - Χαρτί, Χημική Βιομηχανία, Ενέργεια, Τρόφιμα - Ποτά, Κλωστοϋφαντουργία, Μεταφορές, Χρηματοπιστωτικό, Τηλεπικοινωνίες και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
• Κάνιγγος: Εργαζόμενοι σε Κατασκευές, Εμπόριο, Λογιστές, Ιδιωτικοί Υπάλληλοι, Επισιτισμός - Τουρισμός, εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, στο Δημόσιο, σωματεία από το χώρο της Υγείας, Σύλλογοι Φοιτητών και Σπουδαστών, Σύλλογος Σπουδαστών Δημοσίων ΙΕΚ, Σύλλογοι Εκπαιδευτικών, εργαζόμενοι στα ΑΕΙ - ΤΕΙ, Καλλιτέχνες, τα κλαδικά σωματεία Αττικής της ΠΑΣΕΒΕ, ο Σύλλογος Αυτοαπασχολούμενων Α' Αθήνας, Λαϊκές Επιτροπές και μαζικοί φορείς των Ανατολικών συνοικιών της Αθήνας, του Γαλατσίου, της Λαυρεωτικής και των Μεσογείων.
• Πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Κοτζιά): Λαϊκές Επιτροπές και μαζικοί φορείς από το Νότιο Τομέα της Αττικής, τον Πειραιά και τις Συνταξιουχικές Οργανώσεις.
• Πλατεία Καραϊσκάκη: Λαϊκές Επιτροπές και μαζικοί φορείς Δυτικού Τομέα Αττικής, Θριασίου - Μεγαρίδας και του Βόρειου Τομέα Αττικής.

Ανακοίνωση του ΠΑΜΕ για την κλιμάκωση της πάλης

Σε ανακοίνωσή του για τα συλλαλητήρια που έγιναν το Σάββατο 23 Γενάρη και την κλιμάκωση της πάλης, το ΠΑΜΕ σημειώνει τα εξής:

«Σε δεκάδες πόλεις σήμερα (σσ. το Σάββατο 23/1)  δόθηκε μαζική και αγωνιστική απάντηση στην κυβέρνηση, στο κουαρτέτο των θεσμών, στη μεγαλοεργοδοσία με κεντρικό σύνθημα "Πάρτε πίσω το νόμο - λαιμητόμο" που διαλύει τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά μας δικαιώματα.

Σε κάθε κλάδο, κάθε χώρο, κάθε γειτονιά, κάθε στιγμή ενιαία εργαζόμενοι, νεολαία, λαϊκά στρώματα που πλήττονται, να κλιμακώσουν την πάλη τους, να απαντήσουν μαχητικά στην κυβερνητική προπαγάνδα εξαπάτησης του λαού!

Την Τρίτη 26 Γενάρη, μέρα συζήτησης για το Ασφαλιστικό στη Βουλή, πρέπει να μας βρουν ξανά απέναντί τους! Να στείλουμε μήνυμα με τους αγώνες μας, με την παρουσία μας, ότι αυτό το νομοσχέδιο δεν πρέπει να φτάσει στη Βουλή!

Στις 4 Φλεβάρη μέρα πανελλαδικής-πανεργατικής απεργίας, να νεκρώσουν τα πάντα! Κανείς στη δουλειά, στα γραφεία, καμιά μηχανή να μην ξεκινήσει!

Ο αντιασφαλιστικός νόμος με οποιαδήποτε μορφή αποκτήσει, να μη φτάσει στη Βουλή. Να αποσυρθεί! Δε διορθώνεται, δεν παίρνει τροποποιήσεις, δεν φτιασιδώνεται, δεν αλλάζει.

Μόνο ανατρέπεται!

Ή τα κέρδη των μονοπωλίων ή οι δικές μας σύγχρονες ανάγκες»